WIDMO WIOSNY LUDÓW?

1.

W wywiadzie dla BBC Angela Merkel namawia młodych ludzi do emigracji zarobkowej (http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-22906820).

2.

Ten imperatyw mobilności odsyła nas po raz kolejny w sferę toposów rodem z połowy XIX wieku.

W tym kontekście warto przypomnieć fragment korespondencji Marksa dla „New York Daily Tribune” pt. Przymusowa emigracja (1853 r.).

Marks ― opisując zjawisko emigracji z Wielkiej Brytanii ― stwierdza: „najpierw doprowadza się mieszkańców kraju do nędzy, a kiedy nie można już z nich wydusić żadnego zysku (…) przepędza się ich i podsumowuje dochód netto! Przecie to zgodne z doktryną wyłożoną przez Ricarda w jego słynnym dziele „Zasady ekonomii politycznej”. Jeśli kapitalista osiąga roczny zysk wynoszący 2000 f.szt., cóż go obchodzi, czy zatrudnia 100 czy 1000 ludzi? «Czyż nie podobnie rzecz się ma  ― powiada Ricardo ― z realnym dochodem narodowym?» Jeśli realny dochód narodowy, renta i zysk, pozostaje ten sam, nie ma co się zastanawiać, czy pochodzi on od 10 czy od 12 milionów ludzi. Sisimondi w swych „Nouveaux principes d’economie politique” [„Nowych zasadach ekonomii politycznej”] na to zauważa, że z takiego poglądu wynika, iż dla narodu angielskiego rzeczą obojętną byłoby zniknięcie całej ludności i pozostawienie na wyspie samotnego króla (…), byleby tylko jakieś automatyczne urządzenia zapewniały mu otrzymywanie takiego samego dochodu netto, jaki dziś wytwarza 20-milionowa ludność. Istotnie, ów gramatyczny byt: «majątek narodowy», nie doznałby w takim wypadku żadnego uszczerbku” (K. Marks, Przymusowa emigracja, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 8, Warszawa 1964, s. 619-620).

3.

Wydaje się, że właśnie w kontekście powyższych słów warto analizować takie fetysze, jak „mobilność”, flexicurity, czy PKB, oraz badać napięcia między dyktaturą wskaźników makroekonomicznych a rzeczywistym interesem sprawiedliwie urządzonego społeczeństwa.